Page 5 - DNK Maart/April 2020

Verkoop je toch alcohol aan jongeren onder 18 jaar, of verzuim je het ID te vragen van iemand onder 25 jaar, dan krijgt de winkel een boete van 1.360 euro, de keer daarop een hogere boete, en bij verdere herhaling wordt uiteindelijk de gehele alcoholverkoop verboden of de winkel gesloten. En de kassamedewerker die in gebreke is gebleven belandt niet zelden op straat.
Tja, zo bezien is het niet verwonderlijk dat een kassamedewerker weigert alcohol te verkopen aan een moeder met kind. Want nogmaals: waar ligt de grens? Maar wel met de nodige irritatie tot gevolg.
‘Intentie goed, uitwerking lastig’
‘De intentie van de wetgever is goed, maar de uitwerking is lastig voor kassamedewerkers, vindt Lilian Bakhuijsen, vakbondsbestuurder bij FNV Handel. Hoe bepaal je nu of iemand boven of onder de 25 is? Het is soms heel lastig om te zien hoe oud iemand is. Dus aan wie vraag je om diens ID? Bovendien kan het stellen van de vraag alleen al tot agressie leiden.’
Ze heeft nog een voorbeeld: ‘Kassamedewerkers moeten aan iedereen die jonger is dan 25 om diens legitimatie vragen. Dus óók aan klanten die ze kennen, bijvoorbeeld van school of van de sportvereniging, en van wie ze absoluut zeker weten dat ze ouder zijn dan 18 jaar. Vragen ze toch niet om een ID, dan kan de supermarkt een waarschuwing of boete krijgen.’
Identificatie op afstand
Bakhuijsen heeft een oplossing die – heel praktisch – regelrecht van de werkvloer afkomstig is: stel een identificatieplicht in voor iedereen die alcohol of tabak wil kopen. Simpel en uitvoerbaar, en het kan zelfs zonder tussenkomst van het kassapersoneel.
Een andere oplossing is een camerasysteem dat op afstand bepaalt of iemand oud genoeg. Bij het scannen van alcohol of tabak komt een melding via een videoscherm in beeld. Gaat de klant akkoord, dan komt een korte beeldverbinding tot stand en stelt slimme software de leeftijd van die klant vast. Kassamedewerkers hoeven zich dan
Bespottelijk dat jongeren zelf geen alcohol mogen kopen, maar wel mogen verkopen
niet meer met leeftijdscontrole bezig te houden. De supermarkten waren aanvankelijk enthousiast over dergelijke systemen, zoals de Nederlandse uitvinding Ageviewers. Die behaalde betere resultaten dan de omstreden ID-scanners waarmee het identiteitsbewijs van de klant gescand wordt en controle alsnog afhankelijk is van het kassapersoneel. Maar uiteindelijk hebben de supermarkten alsnog van invoering af gezien, omdat deze systemen klantonvriendelijk zouden zijn en klanten zouden wegjagen.
Druk blijft bij medewerkers
‘Al met al blijft de druk bij de kassamedewerkers liggen’, concludeert Bakhuijsen. ‘Het is bespottelijk dat jongeren onder 18 zelf geen alcohol mogen kopen, maar wel mogen verkopen. Misschien moeten we daarom maar toe naar een situatie waarin we jongeren vrijstellen van de verkoop van alcohol. Dat kunnen oudere en meer ervaren supermarktkrachten mogelijk ook veel beter. Of we koppelen de verkoop van alcohol los van de rest. Net zoals nu al vaak gebeurt met de verkoop van tabak. Dat wordt verkocht aan een aparte balie. Dit lijken me prima oplossingen. In ieder geval beter dan de situatie zoals die nu is.’
DNK
5